Keli Mahallesi / Keli Köyü - Salihli
(Bizim Mahalle) 

9 KASIM 2014 - Doğduğum, büyüdüğüm, çocukluğumun, ergenliğimin, gençliğimin büyük kısmının geçtiği mahalle… 19 yaşıma kadar orada yaşadım. Şu an İzmir Karşıyaka’da yaşıyorum.  

Büyüdüğüm yerin özlemini herkes gibi bende yaşıyorum. Bu sebeple oraya gittikçe bolca fotoğraf çekiyorum. 70’li yıllara kadar Keli köyü idi, daha sonra mahalle oldu. İzmir tarafından Salihli’ye gelirseniz, yolun sağında şehir merkezi girişi tabelası görürsünüz. O yola girip 200 metre kadar ileride, eski iplik dokuma fabrikasının oradan, yani Kipa AVM'nin karşısından sola dönmeniz gerekiyor. Geldiğiniz anayolun altından geçen köprüyü geçtiğinizde 500 metre ilerlerseniz mahallemize ulaşırsınız.

Görüntüsü köy, gerçekte mahalle, yani ne köy ne mahalle… şehir merkezine yaklaşık 1,5 km mesafedeydi, şimdilerde mesafe kalmadı, çünkü yapılaşma İzmir Ankara karayolunun iki tarafından da yolun dibine kadar geldi. Sadece ayıran yol…

Bu yol, yıllar boyu Keli’nin şehirleşmesini ciddi anlamda engelledi. Çünkü set şeklinde şehir ile mahalleyi ayıran bu yolun altından hem yayaların, hemde araçların geçebileceği tek köprü vardı. o da 2007 yılına kadar, yaklaşık 10 metre uzunluğunda 4 metre genişliğindeydi... Yolların çapraz gelişi ile köprünün dik geçişi Z harfini andırır bir şekil oluşturuyordu. Yani ne taraftan gelirseniz gelin, 10 metre yaklaşıncaya kadar karşıyı göremezsiniz. O yüzden çok dikkatli olmalısınız. Şimdilerde genişletildi, rahatladı iki araç yanyana rahatlıkla geçebiliyor.

Hatta bu köprü altı geçitiyle ilgili küçük bir anı’mı anlatayım;

1980’lerin başlarında Keli mahallesi – Hayvan pazarı güzergahında çalışan hat’lı minibus bizimdi. Benimle yaşıt bir  minübüstü 1966 model mavi renkli Ford-Feka modeli. Gün boyu defalarca gidip geliyoruz. Yine bir gün Salihli merkezinden mahallemize geliyoruz. Tam köprünün iç kısmını gördüğüm anda, yaşlı bir amca ve teyzenin at arabasıyla köprüye Keli tarafından girdiğini gördüm. Frene bastım ve frenin hidrolik yağı boşalmış, yani fren yok…. Tutmuyor. Köprü altına girdiğim anda, çarpacağım, ezeceğim. Tek çarem direksiyonu çevirip köprünün duvarına çarpmaktı… Bende çevirdim direksiyonu onu yaptım. Bereket bu tür aksiliklerin olma ihtimali hep aklımızda olduğu için yavaş gidiyoruz.

Mahallemizi geçtikten sonra yaklaşık 2 km uzaklıkta Yılmaz köyü var. Bu köy bizden hızlı gelişti, genişledi ve kasaba oldu. Yönetimide muhtarlık değil belediye başkanlığı. Mahallemizde ki bir çok ailenin arazileri Yılmaz köyü bölgesindeydi. Çünkü Gediz ovasında, çok verimli topraklara sahip. Bizim arazilerinde büyük bir kısmı o bölgede. Yılmaz köyü, Keli mahallesi yakınlığından dolayı, aralarında kız alıp vermelerde çok oldu. Dolayısıyla akrabalıklarda çok. Onlarda bu köprüden geçip merkeze ulaşmak zorundalar. alternatif kanal yolu bulunsada çok kullanışlı değil. Yine bu köyle bizim mahallemizi ayıran sınır Kurşunludan gelen dere, yani mahallemiz, İzmir Ankara karayolu ile Kurşunlu deresi arasına sıkışmış durumda... Bir tarafından da İzmir Afyon trenyolu ayırıyor.

1950 de ilkokul açılmış. İlk adı neydi bilmiyorum ama bizim zamanımızda Zafer İlkokulu idi. Keli'de ki herkesin gidip mezun olduğu okul... İlk yapıldığında 1 bina ve 2 derslikden oluşuyormuş. 1966 yılında bir derslikli bir bina daha eklenmiş. Sabahçı ve öğlenci olarak gidiliyor ve ortalama bir sınıfta 30 kişi oluyorduk. Sonraları okulumuzun duayen hocalarından Abdülbaki Emre ve ailesinin lojman olarak kullandığı bölümde de bir derslik oluşturuldu dört derslik oldu. Ekonomik açıdan düşük gelirli bir yer olduğu için okulumuzda pek bir değişiklik olmadı. Ta ki, İbrahim Akkayan isimli bir yardımsever yeni binalar yapıp, okula katkı koyana kadar... Tabii bunları yapınca okulun da ismini değiştirip kendi adını verdirmiş. Şuan 9 derslik  ve 200 öğrenci kapasiteliymiş.

Okulun 200 metre kadar ilerisi mera ve harman yeri idi. Eski zamanlarda ekinler toplanıp buraya yığılıyor, sabanlarla dövülüp buğdaylarla sapları ayrıştırılıyordu. Yemyeşil bir yer olduğu için hayvanların otlak yeriydi. Tabii bu kadar yeşil bir alan gençler için çim saha vazifesi görüyordu. Salihli de bile çim saha yokken Keli'deki saha gençlere Alsancak stadı gibi geliyordu. Sürekli maçlar yapılıyordu. Ama zamanla Keli köyü Salihli Belediyesine ait bir mahalleye dönüştükten sonra o alana belediye asfalt şantiyesi yaptı. 

İlkokul öncesi hatırladığım ilk çocukluk arkadaşım kapı komşumuz Cemil idi. Sürekli birlikteydik, hayvanları otlatmaya birlikte giderdik. Cemil ile ablası Cemile anneannesi Aba Zarife ile dedesi Hacı Aluş Pınar'ın yanında büyüdüler. Benden 1 yada 2 yaş büyük. Sürekli kapının önünde ya top oynar ya da evimizin yanında ki birbuçuk metre genişliğindeki sokakta (aralık derdik) cincibir oynardık. Cemil Ferdi’ci ben Orhan’cıydım. Doldurduğumuz kasetleri teybe koyar, son ses açar sesleri çarpıştırırdık. Okul harici zamanlarda hemen biraraya gelirdik. O güvercin beslerdi, benim ailem uğursuzluk getiriyor diye güvercin aldırtmazdı. Cemil şimdi hala Keli’de kahvecilik yapıyor.

Tabii ilkokul ile birlikte, başta sınıftaki arkadaşlar olmak üzere yepyeni bir çevreye sahip oluyorsunuz. Neredeyse bütün köyü tanıyorsunuz. Zaten 4-5 yüz kişi yaşıyordu 70 lerde. Biz 1972-77 döneminde ilkokuldaydık. Fahrettin Keskin hocayla başladık, ikinci sınıfta tayin oldu ve Sadık hocanın (Kuşuluoğlu) öğrencileri olduk. Çok hırslı ve başarılı öğretmendi. Hala öğrencileri ile görüşür, ismimiz soyismimizle hatırlar. Bizim sınıf köyümüzün o günkü standartlarına göre başarılıydı. Ortaokul ve liseye devam edip bitiren çok kişi oldu. Tabii sonrasında da üniversiteye gidenlerde az değildi. Kimler vardı sınıfımızda... bir çırpıda sayabileceğim de çok, ismini unuttuğumda... Ne olur kimse kusura bakmasın, aklımda kalanları yazacağım. Sadullah Aslan, Adem Esen, Ali Yaren, Coşar Sarıel, İbrahim Kaya, İsmail Kaya, Salih Ege, Cemal Gürbüz, Aziz Tek, Mustafa Koşar, İbrahim Pınar, Ahmet Yumuşak, Gülay Korkmaz, Ali Gürbüz, Tülin, Aslan, İsa Aktuna... 

Ortaokula başladığımızda mevcut arkadaşlarımın bir kısmı devam etti, bazılarıda iş hayatına atıldı. Lise yıllarımızda ise, artık kendimizden büyük insanlarla arkadaşlık yapıyorduk. Mesela uzun yıllar neredeyse bütün boş anlarımızda birarada olduğum arkadaşım Günay Ege benden 2 yaş büyüktü. Hala İzmir'de görüşür, arkadaşlığımızı sürdürürüz. Keli ve Salihli'de üçlü gezerdik. Üçüncü arkadaşımız Hilmi Ünlüel'de benden 8 yaş büyüktü. Ama farketmiyordu bizler için... Akşam üstleri işi biten, büyük kahvenin ve caminin önündeki üçgen şeklindeki çamlığın iki sokağı ayıran sivri noktasındaki sandalyede oturur birimiz aşağı mahalleden birimiz yukarı mahalleden gelir, buluşur, şehir içine volta atmaya giderdik.

Küçük yerlerin en önemli özelliği kahvehanelerin erkekler açısından tek toplanma yeri oluşu. Her zaman mahallemizin 2 veya 3 ana kahvehanesi oldu. Biri yukarı kahve dediğimiz mülkü belediyeye ait olan hemen mahallenin girişindeki kahvehane, diğeri de aşağıda Azmak tarafına dönerken sağlı sollu 2 köşedeki kahvehaneler… Genç kızlar için bu kahvehanelerin önünden geçmek büyük sorundur… podyumda yürür gibi olursunuz. Çünkü aynı anda en az 50 kişinin sizi izlediğini hayal edin, ayaklarınız karışır.

Hayat okuludur orası, her türlü oyunu (iskambil, okey, tavla, dama, bilardo) ne varsa orada öğrenirsiniz. Ayak oyunlarınıda, üç kağıdıda, dürüstlüğüde öğretir. Konuşurken küfretmek adettendir. Hele, güngörmemiş küfürler üretmek beceri olarak görülür.

Birçok küçük yerde olduğu gibi Keli mahallesinde de aileler lakaplarıyla tarif edilir. Kimi geldiği yer ile, kimi geldiği köklerini ifade eden atalarıyla, kimide yaptığı iş ile... Örneğin babamıza arnavut olduğu için Arnavut Ali derlerdi. Bugün muhtarlık yapan Recep Avcı'nın ailesi soyadından geliyor, Avcıların Recep diye tanınır. Çete Şevket, Derviş Kadir, Berber Sabri, Bakkal Ahmet, Erkek İbram, Toskaların Halim veya Süleyman, Goril Muharrem, İğneci Pervin, Bakkal Şerifali, Bakkal Hasan, Katırcı, Bakkal Mahmut, Elektrikçi Bayram, Bomba Kazım, Karamollanın Emine, Jonder Muharrem, Babareceplerin Fahri, Ali Goş, Kedikulak Mehmet, Palas Mustafa, Mefail Yaşar, Taksici Yılmaz, Kör Şaban, Terzi Yaman, Kahveci Özcan, Kel sülo, Orak amca, Kalın Osman, İpek İsmail, Boyacı Nuri, Davulcu İbo, Leyland Hasan, Çerkez Hakkı, Melake Memet, Kahveci Nurver, Badik Orhan, Molotof, Minnoşun Ali, Mamuşalılar, Eşmeli Ramazan, Hocanın Mehmet, Koku Mustafa, Kasap Celal, Arap Nejdet, Çerkez Fatma, Adem Baba, Çolak Cemal, Pehlivan Mustafa, Aduş, …… daha aklıma gelmeyen birçok lakap var. Bazıları da isim soyisimle anılır örneğin Ekrem Kalbipak, Saffet Şahin, İbrahim Taysun, Recep Ege, İslam Gürbüz gibi... Birde siyasi isimler var. İlkokul arkadaşım Cemal Gürbüz'ün ismini bütün köy Demirel diye bilirdi. Sanırım ailesinin Süleyman Demirel hayranı oluşundan geliyor. Siyasi anlamda sol kökenli olan ve bir dönem mahallede muhtarlık yapan Adil'e kimse Muhtar Adil demez soyismi Düzen olduğu için, Erbakan'ın akıllara kazınan sloganından dolayı Adil Düzen derler. Bana da aşırı zayıf olduğum için Çırpı derlerdi.

Keli mahallesinin en önemli farkı, sizi içine alır ve kolay bırakmaz. O köprünün altından geçenler farklı hayatlar kurar. Geçemeyenler, oradaki rutin yaşama ayak uydurur. Köprüyü geçen çok başarılı insanlar var Türkiye'nin çeşitli yerlerinde. Bazıları siyasette, bazıları ticarette, bazıları akademik, bazıları da kamu ve özel sektörde. Aklıma gelenleri saymak isterim ama, birileri aklıma gelmeyip yazmazsam alınabilirler diye yazmak istemiyorum. Bu konuda eğer yazıyı okuyanlar başarılı kişileri yazarlarsa bir liste halinde yayınlamakta fayda var. (Ama daha sonra)

Sevgili dostlar, mahallemiz ile ilgili, çok fazla detay yazılabilir, vefat eden çok değerli insanlardan sözedilebilir, ama 30 yıldır uzak kaldığım için hafızamda çok şey eksik. Daha çok araştırıp farklı açılardan, farklı boyutlarda yazmaya devam etmek isterim.

Şimdilik hoşçakalın (Bu yazıya bilgi geldikçe sürekli ilaveler yapılacaktır)

Çeşitli zamanlarda çektiğim Keli mahallesi fotoğraflarımı görmek için tıklayınız.

VİDEOSUNU İZLEYİN (KELİ MAHALLESİ FOTO SLAYT)

Salihli'yi hem tanıtan hem de yüreklere dokunan bir türkü (tıklayınız)

Salihli Tanıtım FİLMİ (tıklayınız)


Keli mahallesi 2014 yılı


2007 yılına kadar Keli mahallesine gitmek için buradan geçmeniz gerekiyordu.


2007'den sonra genişleyen köprümüz (alt geçit)

Yorumlar